Specifični programski sadržaji  Predškolske ustanove “Reuda”

VJERSKI SADRŽAJI

Polazne osnove programa predškolske ustanove “Reuda” su osnove programa rada sa djecom predškolskog uzrasta. Osnovni pristup u radu sa djecom zasnovan je na poštovanju dječije ličnosti. To znači pružiti djetetu priliku da bude svoje, da bude svjesno svojih sposobnosti, da se razvija vlastitim tempom.

Vaspitno-obrazovni rad predškolske ustanove “Reuda” usmjeren je ka ostvarivanju dugoročnih ciljeva, a oni se odnose na emocionalnu stabilnost, samostalnost, radoznalost, inicijativnost i kreativnost djeteta. Unutar primarnog programa u Predškolskoj ustanovi “Reuda” realizuje se specijalizovani program vjerskih aktivnosti, koja je sastavni dio cjelovitog razvoja dječije ličnosti.

Cilj specijalizovanog programa vjerskih aktivnosti je da se najmlađoj generaciji, na adekvatan i prilagođen način, kroz primjerene sadržaje i metode, osigura susretanje sa ambijentom i sadržajem vjerskih vrijednosti u svakodnevnom životu i time omogući doprinos formiranju kompletne ličnosti djeteta.

Između ostalog, tokom implementacije sadržaja programa koji se odnosi na vjerske aktivnosti realizuje se sljedeća oblast:

Njegovanje islamskog identiteta:

– “Naša vjera islam”: islamski pozdrav (selam), Bismilla, šehadet, pojam halala i harama;

– “Mi volimo Poslanika Muhammeda s.a.w.s. i ostale uzorite poslanike”;

– “Allah je Stvoritelj svega” (imanski i islamski šart, Allahova lijepa imena itd.);

– Ahlak – islamski bonton, edeb – vaspitanje: (Lijepo i uzorito ponašanje – odnos prema roditeljima, odnos prema starijima, prema djeci, prema rodbini, prema vaspitačima-učiteljima, komšijama, prema slabijima i bolesnima, prema siromašnima, životinjama; plemenitost, marljivost, poštenje, istinoljubivost, pravdoljubivost, samilost, iskrenost, odgovornost, poštovanje, skromnost, hrabrost, razboritost itd. );

– Islam i higijena: (Budimo lijepi, čisti i uredni);

– Islamski praznici: (Ramazan mjesec odabran, Ramazanski i Kurbanski bajram, Hidžretska nova godina, Mevlud – rođenje Poslanika Muhammeda s.a.w.s.);

– “Dova djece male”

Aktivnosti sa vjerskim sadržajima:

– Pripreme za obavljanje namaza – vizuelno uzimanje abdesta;

– Svakodnevno praktično obavljanje namaza (dva rekata);

– Učenje kur’anskih sura napamet sa prijevodom značenja: (sura Ihlas, En-Nas, Humeze, El- Kariah, Beled, Eš-Šems itd.)

– “Biseri Kur’ana” (kviz – učenje kraćih kur’anskih sura)

– Učenje arapskog pisma (pisanje, čitanje, izgovor harfova);

– Učenje napamet hadisa Poslanika s.a.w.s. i prijevod značenja;

Također, u okviru vjerskih aktivnosti prakticira se da se upriliči obavljanje džume namaza u Mektebu, a po mogućnosti i posjeta jednoj od džamija tokom obavljanja džume namaza, u okviru realizacije mini-projekta „Radost djece zbog susreta sa džamijom”.

Za realizaciju programskih sadržaja, a povodom obilježavanja značajnih vjerskih datuma, planirane su i slijedeće aktivnosti,

– Ramazan (Ramazanski kviz i posjete vjerskim objektima)

– Ramazanski bajram (organizovanje svečanosti i priredbe)

– Kurban-bajram (priredba i usmjerene aktivnosti)

– Mevlud povodom “Sedmice Poslanika” (obilježavanje rođenja Poslanika Muhammeda a.s. učenjem mevluda i nastup na zajedničkoj priredbi)

– Hidžretska nova godina (obilježavanje kroz svečanosti i zajednička druženja)

– Rođenje hazreti Fatime (obilježavanje kroz usmjerene aktivnosti i nastup djece na zajedničkoj priredbi)

SOCIJALNE KOMPETENCIJE VASPITAČA

Socijalne kompetencije unutar predškolskog diskursa podrazumijevaju kontrolu emocija koje se vide kao umijeće reakcije na potrebe određenih situacija u kontekstu socijalno prihvatljivih i fleksibilnih ponašanja djece predškolskog uzrasta.

No, naši zadaci i naše hipoteze tretiraju socijalne kompetencije kod djece predškolskog uzrasta u porodičnom i okruženju predškolske ustanove u prvim okruženjima pogodnim za ranu socijalizaciju koja temelji i buduće odnose u njegovom životu. Izostane li usvajanje socijalnih vještina, odnosno, socijalne osjetljivosti kod djece ranog uzrasta, kasnije su moguće poteškoće u ostvarivanju ličnih i društveno očekivanih pozicija.

U procesu sticanja socijalnih kompetencija (socijalnom razvoju), odnosno dječije socijalizacije, važnu ulogu imaju vršnjaci sa kojima se dijete „snalazi“ u raznim društvenim situacijama. U suprotnom, desi li se da podrška vršnjaka izostane i da izostane proces njegovog snalaženja u zajednici, da izostane naizmjenično učešće u aktivnostima, i uspješna interakcija u grupi vršnjaka će izostati.

Uspješnost savladavanja pitanja o kojima je riječ ovisi o tome u kojoj mjeri dijete umije odgoditi svoju požudu ili posjedovati samokontrolu (Katz, McClellan, 1999). Desi li se suprotno, da dijete ne uspije ostvariti kvalitetne odnose sa vršnjacima, budu li odbijeni od vršnjaka uzrokom agresivnosti, oni će naći grupu vršnjaka kojoj će pripadati, u kojoj će ostvariti socijalnu interakciju, odnosno socijalnu i emocionalnu podršku i time ostvariti prihvaćenost. Ono što zbližava članove te grupe jeste netrpeljivost i nesklonost prema drugim grupama koje su ih odbacile (Katz, McClellan, 1999).

Socijalna interakcija u procesu socijalizacije neposredno utiče na proces sticanja iskustva (učenja), pa Babić i Irović (2004) kažu da je socijalna interakcija odraslog djeteta „proces karakterizovan reciprocitetom, dvosmjernošću u koji participanti unose kvalitativno i kvantitativno različita iskustva i znanja (Babić, Irović, 2004).

Kada je u pitanju socijalna interakcija između odrasle osobe i djeteta, onda ona temelji dječiji razvoj, produkuje složene emocije koje mu pomažu da dijete lakše savlada razne socijalne vještine. Sposobnosti dječije socijalne interakcije kroz razumijevanje okruženja doprinosi socijalnim kompetencijama koje uslovljavaju brojni faktori (Katz, McClellan, 1999). Taj socijalni uticaj „provociraju“ pojedinci ili grupe, a započinje u porodici (roditelji), zatim nastavlja u predškolskoj ustanovi (vaspitači), grupi (vršnjaci, prijatelji) itd. Interakcije u porodici roditeljima i djeci osiguravaju ljubav, poštovanje, bliskost. Izgradnja socijalnih, a time i općih kompetencija podstiče se autoritativnim roditeljskim vaspitanjem koje kod djeteta razvija samopouzdanje i jača socijalne kompetencije u godinama koje slijede, što uočavaju i  Samples i Aber (1998).

Na tragu iznesenog lijepo je spomenuti i hadis Poslanika s.a.w.s. koji bilježi imam Ebu Davud i u kome se kaže:

عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: “إِنَّ أَوْلاَدَكُمْ مِنْ أطْيَبِ كَسْبِكُم

Prenosi Abdullah ibn Amr ibn El-As r.a. da je Poslanik s.a.w.s. rekao: „Vaša djeca su vaša najbolja opskrba!“

Zato su socijalne kompetencije stečene u predškolskom dobu osnova na kojoj se „talože“ svi budući odnosi. Put sticanja tih socijalnih kompetencija je igra i učenje kao snažan (važan) faktor, odnosno, ostvarenje međuodnosa tokom igre.

Važan faktor u procesu socijalizacije  je igra i učenje, posebno socijalni aspekti koji se odnose na plan realnih međusobnih odnosa u koje dijete stupa tokom igre. Posebno su važni didaktički materijali koji se koriste tokom igre, njihova razmjena među djecom, poput lopte i drugih igračaka. Takva igra hoće sklad, razmjenu dobara, podjelu uloga, rješavanje sukoba, dakle, hoće aktivnosti koje će pospješiti socijalnu interakciju. Za takve dječije aktivnosti nužna je intelektualna i socijalna zrelost (Došen-Dobud, 2004), koja uključuje sposobnosti djece da se međusobno igraju i da međusobno usklađuju uloge tokom igre.

Igra je važna jer rađa nove ideje i pretače ih u praksu koja otvara put ovladavanja socijalnim problemima i uklapanja u društvene tokove. Ti drušveni tokovi su unutar zajednice koja je kao važan faktor socijalizacije centar socijalnog i  emocionalnog razvoja djece.

I  fizičko okruženje (raspored opreme i didaktičkog materijala) može uticati na dječiji socijalni razvoj. Igraone za djecu posjeduju različite socijalne potencijale (igre sa loptom, igre sa lutkama, kockicama, plastičnim autićima) koje mogu izazvati snažniju vršnjačku socijalnu interakciju nego neke druge, sa drugim didaktičkim materijalom (slagalice, bojanke, plastelin)  (Jakobs, Crowley, 2007).

Glas islama 286, strana 10-11, Msc Amela Muratovic