The Kingdom (Kraljevina) – Rambo u Rijadu?

Režiser: Peter Berg; Glume: Jamie Foxx, Ashraf Barhom, Jennifer
Garner, Jason Bateman, Chris Cooper, Ali Suliman, Jeremy Piven, Danny
Huston (Universal Pictures, 2007) Rejting: Roditeljska Pažnja ; Igra u
američkim kinima: 28. Septembar 2007. ; Igra u evropskim kinima: 5.
Oktobar 2007. Igra kod nas: datum nije poznat (pogledati možete samo na piratima, što nije zakonito)

Doista je zanimljivo da je Hollywoodu trebalo ovoliko vremena da
počne u svojoj produkciji tretirati aktuelne teme tzv.rata protiv
terorizma i agonije rata u Iraku i Afganistanu. Ali, sada više dileme
nema. Jesenja šema dolazećih filmova nagovještava da nas očekuje bujica
političkih trilera i ratnih filmova koji se bave do sada izbjegavanom
temom. U američkim, ali i našim medijima počelo se spekulisati o tome
hoće li liberalni Hollywood smoći snage da se otme stereotipnom
prikazivanju američkih ratova i muslimana u njima. Da li će
producentske kuće napokon biti spremne odbiti velikodušnu pomoć
američke vojske pri snimanju filmova (koja se plaćala ušminkanim
scenarijima u kojima su američki vojnici uvijek dobri momci) i time
znatno povećati troškove snimanja filma.
Bilo je ozbiljnih naznaka da će se takav otklon od filmova „Rambo
stila“ uistinu desiti. To se barem moglo naslutiti iz trailera filmova
ko što je Lions for Lambs (Lavovi za janjad) koji obraðuje priču o
profesoru koji se mora pomiriti s odlukom dvojice svojih studenata da
odu u Afganistan i o tome koliko političke odluke mogu utjecati na
živote pojedinaca. Zatim je najavljen i film In the Valley of Elah (U
dolini Elaha), koji govori o roditeljima čiji je sin misteriozno nestao
nakon povratka iz Iraka. Na promjenu pristupa Hollywooda ratnim temama
ukazivao je i film Redacted koji je najavljen kao najkontraverzniji od
svih političkih trilera ove jeseni. Režiser Brian De Palma (The
Untouchables, Mission: Impossible, Dressed to Kill) je kreirao
“dokumentarnu fikciju” zasnovanu na istinitoj priči o iračkoj
tinejdžerki koji su silovali američki vojnici i ubili joj čitavu
porodicu. Film je bio prava senzacija na filmskom festivalu u Veneciji
(”Venice Film Festival”) , pa je De Palma kući otišao sa počastima
najboljeg režisera.
Sa srodnom tematikom su u redu čekali filmovi: Rendition, Grace Is Gone, Redacted, Battle for Haditha, Stop Loss…
Meðutim, već prvi film iz ove serije koji je prikazan u američkim
kinima razočarao je mnoge. Film The Kingdom (u kinima u SAD-u se
prikazuje od 28.9.) režisera Petera Berga već prema prvim reakcijama
nije uspio, iako je pokušao, napraviti tako dugo očekivani iskorak. 
Sam film je politički triler o napadu na američke civilne uposlenike na
teritoriju Kraljevine Saudijske Arabije. Jamie Fox, Jennifer Garner i
Jason Bateman glume američke agente koji su poslani u Kraljevinu da
pomognu u istrazi i ustanove šta se stvarno desilo. Ashraf Barhom, iz
uspješnog palestinskog filma Paradise Now, lokalni je policajac koji sa
njima saraðuje. Priču je napisao Matthew Michael Carnahan, koji
potpisuje još jedan film sa sličnom tematikom- Lions for Lambs.
Već u uvodnoj sekvenci možemo pogledati zanimljiv, polu dokumentarni,
pregled historijske veze SAD-a i vladajuće porodice Sauda. Iako
pojednostavljen, ovaj uvod nam daje solidno objašnjenje o kompleksnosti
te veze te stvarnim motivima „vehabijskih terorista“ koji i ovaj put
imaju ulogu loših momaka.
Iako je režiser očito bio svjestan interkulturalne kompleksnosti
konteksta u kojem se radnja filma odvija, i iako se trudio da sačuva
političku i kulturološku korektnost, scenario nije prošao bez gafova
poput onoga kada Saudijci ne dozvoljavaju FBA patologinji da dodiruje
tijelo mrtvog muslimana jer je ona nevjernica,  a to je navodno u
islamu zabranjeno. Taj se „propis“ čak dva puta ponavlja, pa skoro i
naglašava. Nasuprot toga je dobro oslikan odnos Saudijaca prema ženama
kao stvorenjima, kojima je potrebna posebna muška pažnja i poštovanje.
U fiskulturnoj sali u kojoj se FBA agenti smješteni saudijski oficir se
izvinjava Jennifer Garner što nije mogao naći dovoljno roze posteljine
za njenu postelju.
I bez obzira što je Berg, mora se priznati, očito nastojao da pokaže
ljudsku stranu Arapa (Faris al-Gazi, saudijski oficir koji Amerikancima
pomaže u istrazi u jednoj se usputnoj sceni igra sa svojom djecom i
pokazuje duboko poštovanje prema svome ocu), Arapi su ostali samo
pokretne mete. I od toga nije uspio pobjeći.
Još jedan nedosljedan detalj koji proizilazi iz nastojanja da se pokaže
apsurdnost rata i rješavanja problema korištenjem sile, a ipak snimi
klasičan akcioni ili ratni triler postaje očit na kraju samog filma
kada nam kroz malu finesu (da je sada ne odajemo) režiser pokazuje kako
su i FBA agenti i džihadisti ustvari žedni krvi i kako ih želja za
osvetom uvlači, ali i sve nas, u začarani krug nasilja. Apsurdno je to
zato što se od nas kroz čitav film traži da navijamo i slavimo ubistvo
svakog teroriste, a onda nam se šalje poruka o apsurdnosti nasilja i
tome kako ubijanje samo uzrokuje novo stradanje.
Nakon prvih prikazivanja film je u prosjeku razočarao kritičare koji su
se tako dugo nadali otklonu Hollywooda od ispranih akcija.  Filmski
kritičar iz  The Christian Science Monitor-a Peter Rainer, svoj je
osvrt naslovio sa „The Kingdom je samo Rambo u Rijadu“. Možda malo
preoštro, ali nije daleko od istine.
Ja, treba li napomenuti da je već najavljeno da će prikazivanje filma u Saudijskoj Arabiji biti zabranjeno.

Muhamed Jusić www.preporod.com