Ko i zašto (ne)svjesno rasparčava Sandžak?

Poslanici
u Parlamentu Srbije, Munir Poturak iz Sandžačke demokratske partije i
Esad Džudžević ispred Bošnjačke, liste jednoglasno traže od Vlade
izmenu Uredbe o statističkim regionima, kako bi šest sandžačkih opština
ostalo u okviru jedne teritorijalne i statističke celine. Prema Uredbi,
usvojenoj na sednici Vlade 24. Decembra prošle godine, područje
sandžaka biće podeljeno na Centralnu Srbiju, kojoj pripadaju Novi Pazar
i Tutin, i region Zapadne Srbije u okviru koga u Priboj, Prijepolje,
Nova Varoš i Sjenica.

Sandžački poslanici, Poturak i Džudžević obrazložili su na konferenciji za novinare da su razlozi za ovakav stav prema predloženom modelu regionalizacije mnogobrojni, ali da se prventveno treba osvrnuti na ekonomske motive. Sem toga, prema rečima Esada Džudževića, država na ovaj način krši ustavom garantovana ljudska i manjinska prava bošnjačke nacionalne zajednice:
„I Ustav i Zakon o manjinama govore da je država obavezna da prilikom donošenja administrativnih podijela poštuje geografsku oblast, odnosno područje na kom jedna manjina živi, kao što je slučaj sa Sandžakom. Na ova jnačin država otežava konzumiranje prava bošnjačkoj nacionalnoj manjini.“

Ovakva regionalna podela utemeljena je na Zakonu o regionalizaciji, za koji su sandžački poslanici svojevremeno glasali, i zbog čega se, prema rečima Munira Poturka osećaju odgovornim za najnoviju podelu Sandžaka koja je u najavi. Pitanje opstanka Vlade ipak neće biti postavljeno.
„Iskreno da vam kažem, ne želimo na taj način da ucenjujemo Vladu. Smatramo da je ovo proces, i smatramo da ako se ovakva podela naziva „statistički region“, ovo jeste statistička greška koja je nastala donošenjem odluke“, kazao je Poturak.

Odgovornost za cepanje Sandžaka u najvećoj meri snosi Vlada Srbije, koja je prema mnogim kriterijumima donela sasvim nelogičnu odluku. Ipak, i Sulejman Ugljanin, i Rasim Ljajić koji su republički ministri, glasali su za usvajanje uredbe. Iz SDP – a je kao obrazloženje Ljajićevog postupka stigla izjava da on „nije bio upoznat sa suštinom dokumenta.“
Uprkos pogrešnom potezu Ljajića i Uglanina, može se reći da je sandžačka politička ali i druga javnost saglasna oko toga da region ne sme biti iznova rasparčan. Stoga je i Islamska zajednica u Srbiji uputila poziv bošnjačkim strankama da potpišu Deklaraciju protiv diskriminacije, ali ideju nisu prihvatili ni SDP ni SDA, kao dve najveće partije.

Sledeći korak u rešavanju osetljivog pitanja je sastanak bošnjačkih političkih predstavnika sa premijerom Mirkom Cvetkovićem, koji je inicirao republički Zavod za statististiku. Cvetković, kome se poslanik Esad Džudžević prethodno i pismeno obraćao u vezi sa čitavim slučajem, smatra da „ovo pitanje ne treba politizovati“
Iz Zavoda za statistiku iz čije je kuhinje izašao ovakav predlog regionalizacije negiraju da je moguće regionalno spojiti svih šest opština srbijanskog dela Sandžaka, jer bi u tom slučaju teritorija tih opština bila mnogo veća u odnosu na sve ostale. Iako je iz Zavoda u više navrata ponovljeno da je predlog regionalne podele nastao „poštovanjem evropskih standarda“, Sandžak je podeljen po principu koji je za mnoge više nego besmislen, i po kome će se, u koliko ne bude izmena, Novi Pazar i Tutin naći rame uz rame za opštinama poput Kragujevca koje su, upravo prema izjašnjavanju najrazličitijih vlastodžaca, tokom istorije Srbije pripadale srcu Šumadije.

Autor: Jasmina Kruševljanin
izvor: IRIB