DOGAÐAJ PROMJENE KIBLE

Ovaj dogaðaj spada u red značajnih dogaðaja iz historije islama. Kada ga
smjestimo u historijski kontekt, u kojem su muslimani bili malobrojni i gdje im
je svakodnevno prijetila opasnost od zajedničkog napada mušrika i Jevreja
Medine i Hajbera, a za nekoliko mjeseci se deslila prva i najznačajnija bitku u
islamu, bitka na Bedru, onda ovaj dogaðaj dolazi kao veliko ohrabrenje za
Poslanika s.a.v.s. i ashabe.

 O dogaðaju promjene Kible, govore 142. i 143.
ajet Sure El-Bekare:

"سَيَقُولُ
السُّفَهَاءُ مِنْ النَّاسِ مَا وَلَّاهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمْ الَّتِي كَانُوا
عَلَيْهَا قُلْ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ يَهْدِي مَنْ يَشَاءُ إِلَى
صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ"(142) "وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا
لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا
وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِي كُنتَ عَلَيْهَا إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ
يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنقَلِبُ عَلَى عَقِبَيْهِ وَإِنْ كَانَتْ
لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى الَّذِينَ هَدَى اللَّهُ وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُضِيعَ
إِيمَانَكُمْإِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ"(143( (سورة البقرة:
142-143)

"Neki razvratnici od ljudi će reći: "Šta ih je odvratilo od kible njihove,
prema kojoj su se okretali?" Reci: "Allahov su Istok i Zapad! On
ukazuje na pravi put onome kome On hoće." (142) "I tako smo vas učinili srednjim ummetom da budete svjedoci ljudima i da
Poslanik (s.a.v.s.) bude vaš svjedok. I Mi smo
promijenili Kiblu prema kojoj si se prije okretao samo zato da bismo ukazali na
one koji će slijediti Poslanika (s.a.v.s.) i na one koji će se stopama svojim
vratiti – nekima je to bilo doista teško, ali ne i onima kojima je Allah ukazao
na pravi put. Allah neće dopustiti da propadne vaš iman. – A Allah je prema ljudima zaista blag i milostiv."
(143) (Suretu El-Bekare:142-143)

Allah dž.š. nareðuje muslimanima da promijene Kiblu, 16
mjeseci nakon Hidžre. Do tog trenutka muslimani su se okretali prema
Mesdžidu-l-Aksau. To je ujedno bio nagovještaj muslimanima da će se uz Allahovu
dž.š. pomoć ponovo vratiti u Meku, jer se Hidžra muslimana
završava njihovim povratkom na prostore sa kojih su protjerani, kao što je to
bio slučaj i sa ashabima Muhammeda s.a.v.s..

I naša hidžra se braćo i sestre završava tek onda kada se slobodno i uzdignutih
čela vratimo na naša ognjišta, kada ih kultivišemo i rekonstruišemo naše kuće i
prateće objekte. Naša hidžra će biti potpuna tek onda kada
budemo slobodno padali
Allahu dž.š. na sedždu na mjestima gdje su to činili naši preci.

O dogaðaju promjene Kible, govori El-Berra’ r.a., na slijedeći način:

عَنِ الْبَرَّاءِ رَضِىَ اللَّهُ عَنُهُ، أَنَّ النَّبِىَّ صَلَّى
اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ صَلَّى إِلَى بَيْتِ الْمَقْدِسِ سِتَّةَ عَشَرَ
شَهْرًا، أَوْ سَبْعَةَ عَشَرَ شَهْرًا، وَ كَانَ يُعْجِبُهُ أَنْ تَكُونَ
قِبْلَتُهُ قِبَلَ الْبَيْتِ، وَ أَنَّهُ أَوَّلَ صّلاَةٍ صَلاَّهَا صَلاَةُ
الْعَصْرِ، ,َ صَلَّى مَعَهُ قَوْمٌ فَخَرَجَ رَجُلٌ مِمَّنْ كَانَ يُصَلِّى
مَعَهُ فَمَرَّ عَلَى أَهْلِ الْمَسْجِدِ وَ هُمْ رَاكِعُونَ، قَالَ: اُشْهِدُ
بِاللَّهِ لَقَدْ صَلَّيْتُ مَعَ النَّبِىِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ
قِبَلَ مَكَّةَ، فَدَارُوأ كَمَا هُمْ قِبَلَ الْبَيْتِ…

Prenosi El-Berra’ r.a., da je Poslanik s.a.v.s. klanjao okrećući
se prema Bejtu-l-Makdisu, šesnaest ili sedamnaest mjeseci, a želio je da
njegova kibla bude spram Ka’be, pa je prvi namaz koji je klanjao (cio) spram
Ka’be ikindija namaz, a sa njime je klanjao jedan broj ashaba, pa je jedan od
njih prošao pored mesdžida dok su ovi bili na rukuu, pa je rekao: “Allah mi je
svjedok, da sam klanjao sa Poslanikom s.a.v.s. u pravcu Ka’be, pa su se svi
okrenuli prema Ka’bi!”

Okretanje muslimana u namazu prema Bejtu-l-Makdisu,
je bila praksa sljebenika Knjige (Židova i Kršćana), tako da su Židovi
provocirali muslimane govoreći im kako ih muslimani nemaju u što pozvati, te da
čak slijede i njihovu kiblu, da je samim time židovska vjera prava vjera i da
je njihova kibla i kibla muslimana. Okretanje muslimana prema Kudsu je bila
naredba Gospodara svjetova, koja nije izrečena Kur’anskim tekstom, nego vahjom,
da bi nakon toga došla precizna Kur’anska naredba, koja ostaje konačnom, a ona
podrazumijeva okretanje prema Ka’bi. Poslanik s.a.v.s. je klanjao u mesdžidu Beni Seleme, podne namaz kada mu je došla Objava da se okrene u pravcu Ka’be, pa je po tome ovaj mesdžid dobio naziv “Mesdžidu–l–Kibletejn” (Mesdžid sa dvije kible).

Muhammed s.a.v.s. je bio potišten i uznemiren, što se Ka'ba i Meka nalaze u rukama
idolopoklonika,  te je žudio za Kabom, želeći da ona bude kiblom muslimana. 144. ajet Sure El-Bekare, obveseljava Poslanika s. a.
v. s. i nagovještava mu skori dolazak u Meku:

"قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ
قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا
كُنتُمْ فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ وَإِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ
لَيَعْلَمُونَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا
يَعْمَلُونَ" (سورة البقرة:144)

"Vidimo
Mi kako sa žudnjom bacaš pogled prema nebu i Mi ćemo sigurno učiniti da se
okreneš prema strani koju ti želiš: okreni zato lice svoje prema
Mesdžudu-l-Haramu! I ma gdje bili, okrenite lica svoja na tu stranu. Oni kojima
je data Knjiga sigurno znaju da je to istina od Gospodara njihova, a Allah
motri na ono što oni rade."  (Suretu El-Bekare:
144)

Poslanik s.a.v.s. je mjesec ša'ban, u kojem se
desila promjena Kible obilježavao postom, o čemu govori slijedeća predaja:

عَنْ أَبِي سَلَمَةَ
قَالَ سَأَلْتُ عَائِشَةَ رَضِي اللَّه عَنْهَا عَنْ صِيَامِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ فَقَالَتْ: "كَانَ يَصُومُ حَتَّى نَقُولَ قَدْ صَامَ وَيُفْطِرُ
حَتَّى نَقُولَ قَدْ أَفْطَرَ وَلَمْ أَرَهُ صَائِمًا مِنْ شَهْرٍ قَطُّ أَكْثَرَ
مِنْ صِيَامِهِ مِنْ شَعْبَانَ كَانَ يَصُومُ شَعْبَانَ كُلَّهُ كَانَ يَصُومُ
شَعْبَانَ إِلاَّ قَلِيلًا" (مسلم)

Prenosi Ebu Selema: Upitao sam Aišu r.a. o postu
Poslanika s.a.v.s., pa je kazala: “On je postio toliko da bi kazali da
neprekidno posti i mrsio bi dok ne bi kazali da ne posti (nafile), a nisam ga
nikada više vidjela da posti od mjeseca ša’bana; postio je cijeli ša’ban i
postio je ša’ban osim nekoliko dana!” (Muslim)

U drugoj predaji stoji:

عَنْ أَبِي سَلَمَةَ
أَنَّ عَائِشَةَ رَضِي اللَّه عَنْهَا حَدَّثَتْهُ، فَقَالَتْ لَمْ يَكُنِ النَّبِيُّ
صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَصُومُ شَهْرًا أَكْثَرَ مِنْ شَعْبَانَ
فَإِنَّهُ كَانَ يَصُومُ شَعْبَانَ كُلَّهُ وَكَانَ يَقُولُ خُذُوا مِنَ الْعَمَلِ
مَا تُطِيقُونَ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يَمَلُّ حَتَّى تَمَلُّوا وَأَحَبُّ
الصَّلَاةِ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّه عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَا دُووِمَ
عَلَيْهِ وَإِنْ قَلَّتْ وَكَانَ إِذَا صَلَّى صَلَاةً دَاوَمَ عَلَيْهَا (بخاري)

Prenosi Ebu Seleme da je Aiša
r.a. rekla: "Niti u jednom mjesecu Poslanik s.a.v.s. nije više postio od
ša'bana i postio ga je cijelog. Govorio je: "Činite onoliko koliko možete,
jer Allahu neće dosaditi (ibadet) dok vama ne dosadi! Najdraži namaz za
Poslanika s.a.v.s. je bio onaj koji je činio stalno, makar ne bio prevelik i
kada bi klanjao namaz (nafilu) to bi redovno činio." (Buharija)

 Braćo i
sestre, ispunimo mjesec ša'ban pojačanim ibadetom, kroz post što većeg broja
njegovih dana, učenjem Kur'ana, klanjanjem nafila i činjenjem dobra, kako bi
što spremniji dočekali mubarek mjesec ramazan, mjesec posta, Kur'ana, Bedra, Fetha
i Noći Kadra. Na taj način ćemo se približiti našem Gospodaru i zaslužiti
Njegovu milost.

Braćo i sestre! Neka nas sjećanje
na dogaðaj promjene Kuble podjesti da je Ka’ba kao Kibla muslimana nepromijenjena do Sudnjega dana! Preispitajmo se u kom pravcu se zaista okrećemo i je li
naša kibla uistinu Ka'ba ili nešto drugo! Ne dozvolimo da nas prokleti šejtani
zavaraju i da zaboravimo na naše islamske obaveze!

Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, sačuvaj nas iskušenja koja
ne možemo podnijeti, uputi našu djecu i naše potomke i učini ih istinskim pripadnicima islama, budi nam Milostiv na Sudnjem danu i uvedi nas u džennete u društvu sa: poslanicima, šehidima
i dobrim ljudima!

Sarajevo: 11. ša‘ban 1428.h.                                                            Hutba: Džamija "Kralj Fahd"

    24. avgust 2007.g.                                                             Nezim
Halilović Muderris

و
السلام عليكم و رحمة الله!