Devotshmëria dhe morali i mirë

Nga Ebu
Dherr,Xhundub ibn Xhunadete dhe Ebu Abdurrahman,Muadh ibn Xhebeli(radiall-llahu
anhum),transmetohet se i Dërguari a.s ka thënë:’’Ke frikë All-llahun ku do që
të jesh.Pas çdo vepre të keqe bëre një vepër të mirë,ajo do ta fshijë të keqen
dhe sillu me njerëzit  me moral të mirë”.

Kuptimi i hadithit dhe udhëzimet e tij:

1-Shkaku i thënies së hadithit: Këshillën që ia bëri i Dërguari i
Allahut a.s ,Ebu  Dherrit  dhe Muadhit r.d është transmetuar në disa
forma dhe në raste  të ndryshme. Ndër to:

-sipas versionit të Ibn
Abdulberrit,të cilin e cek në librin etemhidu,nga Enesi r.d,ka thënë:I Dërguari
i All-llahut a.s e dërgoi Muadhin në Jemen dhe i tha:o Muadh:Ke frikë
All-llahun,sillu me njerëzit me moral të mirë dhe nëse vepron ndonjë vepër të
keqe pastaj vepro një vepër të mirë.Muadhi ka thënë:I thashë:o i Dërguari i
All-llahut,fjala       La ilahe
il-lall-llah,a konsiderohet prej veprave të mira?Ai tha ajo është e mira më e
madhe”.

Sipas
versionit të Ahmedit,nga Ebu dherri r.d
të ketë thënë:thashë 😮 i Dërguari i All-llahut,më mëso ndonjë vepër që më
afron kah Xhenneti dhe më largon prej zjarrit?Ai tha:Nëse vepron ndonjë të
keqe,pas saj vepro një vepër të mirë,sepse ajo është dhjetë herë më e madhe.Ebu
Dherri ka thënë:Thashë:o i Dërguari i All-llahut,fjala La ilahe il-lall-llah,a
konsiderohet prej veprave të mira?Ai tha:ajo është më emira e të mirave”.

2-Njeriu është mëkëmbës në tokë
dhe i rrespektuar nga ana e All-llahut:All-llahu i madhërishëm e ka krijuar njeriun,eka
bekuar atë me begati të shumta që nuk mund të numërohen.Nga mesi i njerëzve ka
zgjedhur Pejgamber,të cilëve ua ka zbritur shpalljen qiellore,që me të t’ua
sqarojnë njerëzve rrugët e të mirës dhe lumturisë.I ka urdhëruar të adhurojnë
vetëm Atë, të mos i caktojnë Atijë shok, të veprojnë sipas  asaj që i ka urdhëruar,të heqin dorë prej
asaj që i ka ndaluar , të shpejtojnë në punët e mira dhe të largohen prej
punëve të këqija.secili prej tyre duhet të përpiqet për të sjell lumturi për
mbarë njerëzinë,të sillen mes vete si vëllezër,secili prej tyre t’ia zgjasë
tjetrit dorën e ndihmës dhe bamirësisë si dhe të pajiset me moral të mirë.Nëse
veprohen këto që u cekën më lartë do të shpëtojnë njerëzit dhe do t’i gëzojnë
të mirat e kësaj bote dhe të ahiretit.Me këtë do të realizohet mëkëmbësia e
njeriut në tokë,me të cilën është dalluar Ademi a.s edhe nga melaiket më të
afërta.All-llahu thotë:”E kur i thamë engjujëve:përuluni(bini në sexhde)Ademit,ata
menjëherë iu përulën…”(El-Bekare:34)kjo është ajo me të cilën na ka porositur
i Dërguari i All-llahut a.s në këtë hadithë.

3-porosi
e përjetshme:sa e bukur është kjo dhurat të cilën na e japin këta dy sahabë.Ky
hadithë në fillim ishte porosi për këta dy sahabë,mirëpo,ai më pas u bë
këshillë dhe porosi e përjetshme për ummetin,ngase në vete ngërthen të mira të
shumta,me të cilat relizohen të mirat e kësaj bote dhe të ahiretit.Ky hadithë
përmbanë një porosi të madhe,ngase përfshinë të drejtat e All-llahut dhe ruan
të drejtat e njerëzve.

 

 

            4-Devotshmëria
është rruga e shpëtimit:Porosin më të madhe që na drejton i Dërguari i
All-llahut në këtë hadith është devotshmëria,e cila konsiderohet si
përmbledhëse e çdo të mire dhe ruajtëse e çdo të keqe.Për shkak të
devotshmërisë,besimtarët meritojnë ndihmën e All-llahut të Madhërishëm, i cili
thotë:”S’ka dyshim se All-llahu është me ata që janë të devotshëm dhe me ata që
janë bamirës”.(en-Nehl:128)Për shkak të devotshmërisë i ka premtuar besimtarëve
furnizim të mirë dhe shpëtim nga vështirësitë,ku thotë:”E kush iu përmbahet dispozitave
të All-llahut,atij Ai i hapë rrugë dhe e furnizon atë prej nga nuk e kujton
fare”.(Et-Talak:3)

              Devotshmëria është porosia e
All-llahut për gjith robërit e Tij,të parët dhe të fundit,kush i përmbahet asaj
shpëton dhe fiton ndërsa kush heq dorë shkatërrohet dhe humb:”ne ju patëm
sugjeruar  atyre që iu patëm dhënë librin
para jush,e edhe ju që të keni frikë nga All-llahu.Po në mos besofshit,(dine)e
All-llahut është ç’ka në qiej dhe ç’ka në tokë .All-llahu është i panevojë e i
falënderuar”.(En-Nisa’:131)

 

 

              5-Realiteti i devotshërisë:fjala “tekva”është fjalë gjith
përfshirëse.Përfshinë tërë Islamin:besimin,ibadetet,moralin dhe rregullat e
ndryshme të jetës.All-llahu i madhrishëm thotë:”Nuk është tërë e mira (e
kufizuar)të ktheni fytyrat tuaja kah lindja ose perëndimi,por,mirësi e vërtetë
është ajo e atij që i beson All-llahut ,ditës së gjykimit , engjëjve
,librit,pejgamberëvedhe pasurinë që e do,ua jep të afërmve,jetimave,të
varfërve,udhëtarëve,lypsëve dhe për lirimin e robërve ,dhe aj që e fal
namazin,e jep zekatin,dhe ata që kur premtojnë e zbatojnë,dhe të durueshmit në
skamje,në sëmundje dhe në flakën e luftës.Të tillët jan ata të sinqertit dhe të
tillët jan ata të devotshmit”.(El-Bekare:177)

              Devotshmëria sipas këtij kuptimi
nuk është vetëm fjalë që thuhe,por,ajo është punë e pa lodhshme në rrespektimin
e All-llahut të Madhërishëm dhe heqja dorë prej gjërave që na ka ndaluarAllahu
i Madhërishëm.

              

 

             6-Prej gjërava që plotsojnë devotshmërinë:Një ndërto është edhe largimi prej gjërave të
dyshimta.Muhmedi[sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem]thotë:”kush mbrohet nga
gjërat e dyshimta,ka ruajtur fenë dhe nderin e tij.”Në këtë kuptim përfshihen
edhe shumë gjëra të  lejuara (mubah),prej
të cilave ka frikë se mos të çojnë në haram.Transmeton Tirmidhiu dhe ibn Maxhe
nga Muhamedi a.s të ketë thënë: “Njeriu nuk mund ta arrijë shkallën e
devotshmërive,derisa nuk e le atë që është e lejuar nga frika se mos po bie në
atë që është endaluar”.Hasan el-Basriu ka thënë:Devotshmëria vazhdon të mbetet
te të devotshmit,deri sa të lënë shumë prej gjërave të lejuara(hallall) nga
frika se mos po bien në haram.

      

              7-Kushti i realizimit të devotshmërisë:Nuk mund të realizohet
devotshmëria me kuptimin e plotë të saj e as nuk mund t’i japë frytet e saj
,përpos nëse muslimani posedon njohuri të mjaftueshme rreth fesë së All-llahut
të Madhrishëm ,që të dijë se si t’i frikësohet Atij.All-llahu i Madhërishëm
thotë:”Po All-llahut ia kanë frikën nga robërit e Tij,vetëm dijetarët”(Fatir:28)Ngase
i pa dituri, nuk e di se çka duhet të veprohet e çka të lihet.Për këtë dituria
është ibadeti më i vlefshëm dhe rrugë që shpie për në xhennet.Muhammedi [sal-lall-llahu
alejhi ve sel-lem]ka thënë:”Vlera e dijetarit ndaj adhuruesit është sikur vlera
ime ndaj më të ultit nga mesi juaj”.Po ashtu ka thënë:”Kush merr rrugën për të
fituar dituri,All-llahu do t’ia lehtësojë atij rrugën për në xhennet”.Po ashtu
thotë:”Atij të cilit All-llahu ia don të mirën,ia mundëson ta kuptojë fenë”.

 

          8-Pendimi nga  mëkati dhe të
shpejtuarit për punë të mira është veti e besmitarëve të devotshëm:Ka raste kur njeriu mund të harrojë,të
gaboj ose të bie nën ndikimin e kërkesave të tij epshore dhe intrigave të
shejtanit,gjëra të cilat e çojnë që të bëjë mëkat.Në këtë rast eshtë e
devotshme që njeriu të shpejtojë në pendim dhe të kërkoj prej All-llahut të
madhriishëm falje I lart madhëruari duke i cilësuar të devotshmit ka thënë:
“Edhe ata të cilët kur bën ndonjë(mëkat)të shumtuar ose i bëjnë zullum vetes së
tyre,e përmendin All-llahun dhe kërkojnë falje për mëkatet e tyre-e kush i fal
mëkatet për veç All-llahut?-dhe që duke e ditur, nuk vazhdojnë në atë që kanë
punuar(në të keqen)”.(Ali-Imran:135)

             Besimtari i devotshën pas pendimit
shpejton për të punuar vepra të mira që ta shlyej mëkatin e mëparshëm,duke qenë
i plot besueshëm në premtimin e All-llahut të madhërishëm ku thotë: “S’kadyshim
se veprat e mira i shlyejn ato tëkëqijat”.(Hud:114),dhe duke iu përgjigjur
urdhërit të Mhamedit a.s ku thotë: “Pas çdo vepre të keqe bëre një vepër të
mirë,ajo do ta fshijë të keqen.”

                   

 

            9-Drita
e rrespektimit të All-llahut shkatërron errësirën e mëkateveZbatimi i
veprave të mira siç janë:namazi.zekati,haxhi,agjërimi,xhihadi,dhikri,dhe shum
prej punëve të tjera të mira shlyejnë shum prej gabimeve dhe mëkateve që i bënë
muslimani.Në lidhje me këtë ekzistojnë shum hadithe të vërteta.Ndër to,sa për ilustrim veçojmë:

            -hadithin që e trasmetojnë Buhariu
dhe Muslimi,në të cilin thuhet: “Kush agjëron Ramazanin me bindje të plotë dhe
duke llogaritur shpërblimin te All-llahu ,i falen atij mëkatet e mëparshme”.

            -hadithin që e transmetojnë Buhariu
dhe Muslimi,në të cilin thuhet: “kush viziton shtëpinë e All-llahut(Qaben)dhe
nuk përdor fjalë të kota e as nuk del jasht rregullave, do të pastrohet prej
mëkateve sikur atë ditë që e ka lindur nëna e tijë.”

            -Gjith kësaj i bashkangjiten edhe
shum ajete Kur’anore të  qarta që flasin
për faljen e mëkateve.

           

 

           10-Pendimi
është kusht për faljen e mëkateve të mëdha:Ekziston konsenzus se veprat e
mira i shlyejn mëkatet e vogla.Ndërsa mëkatet e mëdha-ato janë të gjitha
mëkatet për të cilat All-llahu i Madhërishëm ka paralajmëruar dënim të ashpër
,siç janë mos rrespekti i prindërve, mbytja,ngrënia e kamatës,alkoholi dhe të
ngjajshme me të është patjetër pendimi.All-llahu i Madhërishëm thotë: “Nuk ka
dyshim se Unë e fali atë që është penduar,që ka besuar,që ka bërë vepra të mira
dhe që përqëndrohet për në rrugën e drejtë”.(Ta-Ha:82)Kjo ka të bëj me mëkatet
që nuk është e drejt e robërve,për ndryshe nëse është e tillë siç
janë:vjedhja,grabitja,mbytja,etj.,atëherë,është patjetër që këto gjëra të
kthehen te pronarët e tyre ose  të
kërkohet falje për to.Nëse kjo realizohet,atëherë shpresohet që All-llahu të
pranoj pendimin,të fal mëkatet,bile t’i shëndërrojë ato në të mira.All-llahu i
Madhërishëm thotë :“përveç atij që është penduar dhe ka bërë vepër të mirë,të
tillëve All-llahu të këqiat ua shëndërron në të mira”.(El-Furkan:70).

           Nëse nuk realizohet pendimi ose
pastrimi prej mëkateve atëher në Ditën e Kijametit pason hakmarrje.

           Transmeton Buhariu nga Ebu Said
El-Hudriu r.d nga Muhamedi a.s se ka thënë:“kur të shpëtojnë besimtaët prej
zjarrit të xhehennemit,ata do të tubohen në një vend mes xhennetit dhe zjarrit
ku do të hakmerren për padrejtësitë që i kanë bërë mes tyre në jetën e
dunjas,deri sa të pastrohen dhe të merr çdokush të drejtën e tij,atëherë u
lejohet atyre të hyjnë në xhennet”.

            Prej
të mirave të All-llahut të Madhërishëm është edhe ajo se nëse njeriu nuk ka
mëkate të vogla,atëherë veprat e tij të mira do të ndikojnë pozitivisht në
zbutjen e mëkateve të mëdha.Po nëse nuk ka as mëkate të mëdha,atëherë All-llahu
i Madhërishëm do të dyfishoj shpërblimin e tij .

            

 

            11-Morali është bazament për ngritjen e civilizimit njerëzor:

Muhamedi  a.s në këtë hadith na udhzon për çështjen që
përmirëson jetën  individuale dhe
rregullon sistemin shoqëror .Kjo këshillë është sjellja me njerëzit me moral të
mirë .Sjellja me njerëzit në atë mënyrë që dëshiron që të tjerët të sillen me
të.Duhet vazhduar kështu derisa njeriu të ndihet i afërt me të tjerët,t’i duaj
njerëzit por edhe ata ta duan.

             Pasi që morali ka një vler të
rëndësishme në jetën e popujve , ajo në islam ka një vend të posaçëm.Mjafton
argument për këtë,ajetet dhe hadithet e shumta që flasin për vlerën e moralit
dhe vlerën e atij personi që cilësohet me të.

              All-llahu xh.sh në Kur’an
thotë:“Ti merre të lehtën ,urdhëro për të mirë dhe hiqu prej të
padijshmëve”.(El-A’raf:99)

              Muhamedi a.s thotë : “A tu
informoj për njeriun më të dashur tek All-llahu dhe që do të jetë më afër meje
në Ditën e Kijametit? Sahabët thanë: si jo .Tha :Ai i cili posedon moral më të
mirë”.

12-Përfitimi i moralit të mirë:njeriu ka mundësi që të përfitojë
moral të mirë.transmeton Hakimi dhe të tjerët nga Muadhi r.d se Muhamedi a.s i
ka thënë:“përmirëso moralin tëndë me njerëzit”.

Përfitimi i moralit të mirë mund të
realizohet me disa çështje:

-më e larta:është imitimi i Muhamedit
a.s në moralin e tij.All-lahu i Madhërishëm na ka urdhëruar që ta bëjmë një gjë
të tillë ku thotë :“ju e kishit shembullin më të lartë në të dërguarin e
All-llahut”.(El-Ahzab:21)

-prej metodave për të përfituar moral
të mirë mund të shfrytëzojmë edhe shoqërimin e të devotshmive dhe dijetarëve,të
cilët posedojnë moral të mirë dhe largim prej njerëzve të këqinj , të cilët
veprojnë vepra të ndotura .All-llahu i Madhërishëm thotë: “përkufizoje  vetën tënde me ata që lusin zotin e tyre
mëngjes e mbrëmje,e që kan për qëllim kënaqësin e Tij dhe mos i hiq sytë e tu
prej tyre e të kërkosh bukurinë e kësaj bote dhe mos iu bind atij që ia kemi
shmangur zemrën e tij prej përkujtimit ndaj Nesh dhe i është dhënë epshit të
vet , pse puna e tij ka mbaruar”.(El- Kehf:28)

13-Prej
moralit të përsosur :Prej sjelljeve që flasin për moralin e përsosur janë:afërsia
farefisnore,falja,dhënia etj.Transmeton Hakimi dhe të tjerët nga ukbete ibn
Amir El-Xhuhenij r.d i cili ka thënë:Më ka thënë mua i Dërguari i All-llahut:O
Ukbete, a të informoj për sjelljen më të mirë të banorëve të dunjas dhe të
ahiretit?Thashë:Si jo:Tha:Të afrosh atë që të largon , t’i jepësh atij që nuk
të jep dhe ta falësh atë që të dëmton”.

         Nga hadithi mund të përfitojmë  se morali i mirë plotëson imanin dhe se është
cilësi e të devotshmive.Ndërsa prej gjërave që plotsojnë devotshmërinë është
urrejtja e mëkateve dhe largimi prej uljes me ta,nëse nuk i nënshtrohen të
vërtetës dhe nuk ndalen prej të këqijave.